Қазақстан мектептерінде жасөспірімдер арасындағы функционалдық сауаттылық деңгейін анықтайтын тест өтеді

Оқушылардың білім жетістіктерін бағалау жөніндегі халықаралық бағдарлама (PISA - programme for International Student Assessment) 2024 жылғы 18 қараша мен 25 желтоқсан аралығында Қазақстанда 1 000-нан астам оқу орнын қамтитын "PISA мектептер үшін" ірі халықаралық зерттеуін жүргізуде.

Іс-шараға 15 жастан асқан 30 000-нан астам жасөспірім қатысады. Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымының (ЭЫДҰ) қамқорлығымен ұйымдастырылған жоба мектеп білімінің сапасын бағалаудың негізгі құралдарының біріне айналды.

Бұл зерттеудің ерекшелігі оның функционалдық сауаттылықты өлшеуге баса назар аударуында. Қатысушылар оқу, математика және жаратылыстану ғылымдарындағы қабілеттерін тексереді, бұл оқушылардың дайындық деңгейін егжей-тегжейлі талдауға мүмкіндік береді. Алайда, бағдарламаның негізгі "чипі" — бұл әр мектеп алатын жеке есептер. Бұл материалдар қазіргі жағдайды суреттеп қана қоймай, түзетуді қажет ететін әлсіз жақтарды да ашады. Мысалы, есептерде білім беру процесінің қай аспектілері күшейтуді немесе қайта құруды қажет ететінін көруге болады, бұл оларды стратегиялық жоспарлаудың тиімді құралы етеді.

Жоба білім беру мекемелерін дамытуда маңызды рөл атқарады. Талдау нәтижелері мектеп басшыларына оқушылардың дайындығын жақсартуға бағытталған жаңа тәсілдер мен бағдарламаларды әзірлеуге көмектеседі. Сонымен қатар, зерттеу әртүрлі факторлардың — оқыту әдістемесінен бастап мектеп инфрақұрылымына дейін — жасөспірімдердің жетістіктеріне қалай әсер ететінін егжей-тегжейлі түсінуге мүмкіндік береді.

Айта кету керек, "мектептерге арналған PISA" жыл сайынғы іс — шара ғана емес. 2021-2023 жылдар аралығында зерттеуге Қазақстанның 2 200 білім беру ұйымы қатысты. Бұл сандар өздері үшін сөйлейді: әдістеме елдің білім беру жүйесінің едәуір бөлігін қамтыды. Сондай-ақ, 2023 жылдың қорытындысы бойынша Қазақстан Математика және жаратылыстану ғылымдары бойынша әлемдік рейтингтің алғашқы 50-на кірді, оны алға жасалған маңызды қадам деп санауға болады.

Жалпы, "мектептерге арналған PISA" білім деңгейінің нақты көрінісін көруге ғана емес, сонымен қатар қателіктермен жұмыс істеу үшін базаны қалыптастыруға мүмкіндік береді. Технологияның қарқынды дамуы және білім беру талаптарының артуы жағдайында мұндай зерттеулер мектептегі білім сапасын жақсартудың таптырмас механизміне айналуда. Ата-аналар, тәрбиешілер және оқушылардың өздері жобаның арқасында нақты мәліметтер мен объективті бағалауларға сүйене отырып алға жылжуға мүмкіндік алады.